Από την Dr Pham Bich Huyen*
Μετάφραση: Γιώργος Κολιοτάσης
Γεώργιος Κολιοτάσης
English language Teacher
Στο Βιετνάμ το θέμα της διεκδίκησης ισότητας για τα δύο φύλα άλλαξε ριζικά τη θέση των γυναικών, αφού τους δόθηκε η δυνατότητα να καλυτερεύσουν τη ζωή τους και τώρα οι γυναίκες έχουν τις δικές τους λειτουργίες και τη δική τους προσφορά στη μεγάλη μετάβαση στην οικονομία της αγοράς.
Σε μια χώρα καθαρά γεωργική όπου το 77% περίπου των Βιετναμέζων ζουν σε ατόφιες (πεδινές) περιοχές και βγάζουν το ψωμί τους από γεωργικές εργασίες υπάρχουν 54 εθνικές μειονότητες. Οι γηγενείς Βιετναμέζοι αποτελούν το 89% του πληθυσμού. Η χώρα εγγυάται ανεξιθρησκεία· μερικές από τις κύριες θρησκείες που επικρατούν είναι ο Βουδισμός, ο Κομφουκιανισμός, η Λατρεία των Προγόνων και ο Καθολικισμός.
Το Βιετνάμ είναι μία χώρα που έπρεπε να υπομείνει πολλούς πολέμους για την Εθνική ανεξαρτησία της. Σήμερα επικρατεί μονοκομματική Κυβέρνηση και το Κομμουνιστικό Κόμμα του Βιετνάμ παίζει αποφασιστικό ρόλο στις Διεθνείς και τις εθνικές σχέσεις. Για πολλές δεκαετίες η χώρα ασκούσε μία κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία που είχε προκαλέσει πολλές δυσκολίες και αρνητικές επιδράσεις. Παρ' όλα αυτά, το 1986 η Κυβέρνηση εγκαθίδρυσε μία αξιόπιστη πολιτική κοινωνικού, οικονομικού και πολιτικού ανασχηματισμού που είναι γνωστή ως "Αναγέννηση" ή "Ανοιχτή πολιτική" που στόχευε στην μετάβαση σε μια οικονομία βασιζόμενη στην αγορά. Από τότε το Βιετνάμ απόλαυσε ουσιώδη οικονομική ανάπτυξη και επέτυχε θετικά επιτεύγματα στην κοινωνική ανάπτυξη. Το θέμα της ισότητας των δύο φύλων και στη χώρα αυτή άλλαξε ριζικά τη θέση των γυναικών, αφού τους δόθηκε η δυνατότητα αυτή στο Βιετνάμ καλυτέρευσαν τη θέση τους και τώρα οι γυναίκες έχουν τις δικές τους λειτουργίες και τη δική τους προσφορά στη μεγάλη μετάβαση στην οικονομία της αγοράς.
Ο ρόλος και η θέση των Βιετναμέζων γυναικών
πριν από την Εθνική Ανεξαρτησία του 1945
Όπως και πολλές άλλες Αποικιακές χώρες το Βιετνάμ βίωσε μία μακρά περίοδο διαφορετικών δυναστειών στη Μεσοπολεμική Ιστορία. Πριν το 1945, σε περιόδους που η Κίνα ήταν παροικία της Κίνας και αργότερα της Γαλλίας. Κατά την εποχή εκείνη υπό την ισχυρή επιρροή του Κομφουκιανισμού και τις κακές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, ο ρόλος και η θέση των Βιετναμέζων γυναικών στην κοινωνία ήταν πολύ χαμηλή. Οι Κομφουκιανικές ιδέες και οι πρακτικές προτιμούν τον άνδρα αντί της γυναίκας και τοποθετούν την ισχύ στην οικογένεια και την κοινωνία στα χέρια των ανδρών. Αυτή είναι η αιτία που στο παρελθόν οι Βιετναμέζες γυναίκες δεν συμμετείχαν πολύ ούτε έπαιρναν θέση στα κοινωνικά θέματα. Δεν μορφώνονταν στα δημόσια σχολεία με αποτέλεσμα να μην τους επιτρέπεται να δουλεύουν σε δημόσιες αρχές, σε κεντρικό και σε τοπικό επίπεδο.
Οι γυναίκες έμεναν κυρίως στο σπίτι ασχολούνταν με το νοικοκυριό και τις αγροτικές εργασίες και φρόντιζαν τις οικογένειες τους. Όταν ένα κορίτσι ήταν μικρό και ζούσε στο σπίτι των γονιών της, έπρεπε να υπακούει τον πατέρα της. Αφότου παντρευόταν, μετακόμιζε στο σπίτι του συζύγου της και έπρεπε να ακολουθεί το σύζυγό της και την οικογένειά του. Εάν ο σύζυγός της πέθαινε συνέχιζε να ακολουθεί το μεγαλύτερο γιό της και ούτω καθεξής. Συνεπώς οι Βιετναμέζες γυναίκες στο παρελθόν ήταν πάντα ακόλουθοι και ποτέ δεν είχαν ένα ανεξάρτητο ρόλο καθ' όλη τη ζωή τους. Η κοινωνία επέδειξε πολύ σκληρούς περιορισμούς στις γυναίκες και όποτε μια γυναίκα παράβαινε αυτούς τους κανόνες κατακρίνονταν σφόδρα από ολόκληρη την κοινότητα.
Για παράδειγμα, εάν μία γυναίκα είχε μια ερωτική σχέση εκτός οικογένειας, της έκοβαν τα μαλλιά και την έδιωχναν από το χωριό. Επιπλέον οι γονείς της θα έπρεπε να πληρώνουν υψηλό φόρο - πρόστιμο και να έχουν κακή φήμη για ολόκληρη τη ζωή τους. Αυτό καταπίεζε τα δικαιώματα και την ελευθερία των γυναικών και περιόριζε την ολοκληρωμένη ανάπτυξη τους. Αυτές οι παλιομοδίτικες αντιλήψεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ένας από τους κύριους λόγους για την υπανάπτυξη των Βιετναμέζων γυναικών στο παρελθόν και εξακολουθούν ακόμα σήμερα να ασκούν αρνητικές επιρροές.
Παρά όλα αυτά στην πραγματικότητα μέσα από το σκοτάδι οι Βιετναμέζες είχαν λάμψει. Οι γυναίκες στο Βιετνάμ εγκαθίδρυσαν επιτυχώς τις δικές τους πολύτιμες παραδόσεις και αξίες όπως το να είναι έμπιστες, εργατικές, ξεχνώντας τον εαυτό τους για τους άλλους, πατριωτικές και καλόκαρδες. Διατήρησαν τη φλόγα σε κάθε οικογένεια και μεγαλώνουν τα παιδιά τους για να γίνουν καλοί πολίτες. Υποστηρίζουν ασταμάτητα τις πηγές των συζύγων τους. Λέγεται ότι οι γυναίκες ήταν "εσωτερικοί στρατηγοί", δίπλα στους συζύγους τους οι οποίοι ήταν "εξωτερικοί στρατηγοί".
Οι γυναίκες του Βιετνάμστον πόλεμο για την Εθνική Ελευθερία
και επανένωση 1945- 1975
Μετά το άγγελμα για Εθνική Ανεξαρτησία το 1945, το Βιετνάμ μπήκε σε αρκετούς πολέμους για να καταφέρει την εθνική Ελευθερία και επανένωση το 1975. Κατά τη διάρκεια αυτών των 30 ετών οι Βιετναμέζοι μονομάχησαν με μερικούς πολύ μεγάλους αντιπάλους όπως η Γαλλία, η Ιαπωνία και η Αμερική, σε καταστρεπτικούς πολέμους που σχεδόν διέλυσαν τη χώρα και σκότωσαν πολλούς ανθρώπους. Υπό αυτές τις συνθήκες και σε συνδυασμό με τις νέες απαιτήσεις των γυναικών και τους ρόλους τους στην κοινωνία οι οποίοι συστήθηκαν από την νέα κυβέρνηση οι γυναίκες του Βιετνάμ στάθηκαν στα πόδια τους και συνεισέφεραν στην Εθνική απελευθέρωση και την αναδιάρθρωση του κράτους. Στην αναδόμηση της χώρας, στην διάθεση υλικής υποστήριξης στις στρατιωτικές δυνάμεις της χώρας, οι Βιετναμέζες ήταν οι κύριες ανθρώπινες πηγές εργασίας πίσω από τις πρώτες γραμμές δούλευαν πολύ σκληρά στα αγροκτήματα και τα εργοστάσια ενώ οι σύζυγοί τους πολεμούσαν στα πεδία των μαχών. Τότε υπήρχαν σλόγκαν όπως: Ένας άνθρωπος εργάζεται σαν δύο, τα οποία συνθήματα ενθάρρυναν τις γυναίκες να κάνουν περισσότερες εργασίες ακόμα και ανδρικές εκτός από το ότι φρόντιζαν τους ηλικιωμένους γονείς και ανέτρεφαν τα παιδιά τους χωρίς τους συζύγους τους.
Επιπλέον οι Βιετναμέζες συμμετείχαν και οι ίδιες στον πόλεμο για την ανεξαρτησία του έθνους παρότι δεν το ήθελαν. Ιδιαίτερα στο Βόρειο Βιετνάμ, το οποίο ήταν το επίκεντρο του Βιετναμέζικου πολέμου πολλές γυναίκες έπρεπε να χρησιμοποιούν όπλα για να πολεμήσουν τους εισβολείς.
Υπάρχουν πολλές ηρωΐδες εκείνη την εποχή όπως η κυρία Ut Tich που ήταν διάσημη για την απλή σκέψη: " Όταν οι εισβολείς έρθουν στα σπίτια μας ακόμα και οι γυναίκες θα πολεμήσουν" και πολλές άλλες πάλεψαν ηρωικά ως "μακρυμάλληδες στρατιώτες" για να οδηγήσουν τη χώρα στη νίκη.
Οι Βιετναμέζες στη σύγχρονη εποχή
Από την ίδρυση της, η κυβέρνηση του Βιετνάμ, πάντα προσπαθούσε να διασφαλίσει την ισότητα των φύλων στη χώρα. Σύμφωνα με το διάταγμα 21, οι γυναίκες καθιερώθηκαν ως μια από τις 7 κοινωνικές ομάδες με προτεραιότητα στη θεσμοθέτηση της χώρας και τη διατήρηση της στρατηγικής ανάπτυξης. Ο βασικός στόχος της Εθνικής Εκστρατείας για την ανέλιξη των γυναικών στο Βιετνάμ είναι η βελτίωση της υλικής και πνευματικής διαβίωσης των γυναικών δημιουργώντας τις προυποθέσεις για την επιτυχή παροχή των βασικών δικαιωμάτων και την εισαγωγή των γυναικών σε όλα τα πολιτικά, οικονομικά, πολιτισμικά και εκπαιδευτικά πεδία. Το Βιετνάμ είναι ενταγμένο στο CEDAW για την κατάργηση όλων των μορφών διακρίσεων σε βάρος των γυναικών.
Για θεσμική υποστήριξη στην ισότητα των φύλων στη χώρα το 1930, ιδρύθηκε η Ένωση Βιετναμέζων Γυναικών, ένας μοναδικός οργανισμός, ειδικός για να παλέψει για την ισότητα σε όλες τις πτυχές της ζωής των γυναικών. Ιδρύθηκε επίσης η Εθνική Επιτροπή για την προώθηση των γυναικών. Όσον αφορά το νομοθετικό σύστημα το Βιετνάμ είναι μια από τις 30 χώρες στο κόσμο που έχει περάσει νόμους για την ισότητα των φύλων. Αυτός ο νέος νόμος, που εφαρμόζεται από τον Ιούλιο του 2007 θα παρέχει μια σημαντική νομική βάση για την πλήρη εξέλιξη των γυναικών της Ένωσης του Βιετνάμ.
Επίσης μέσα στο 2007 θα εγκριθεί νόμος για την ενδο-οικογενειακή βία. Για τις τελευταίες δεκαετίες το Βιετνάμ επέτυχε μερικά θετικά αποτελέσματα στην ισότητα των φύλων. Τα φυλετικά κενά στα περισσότερα πολιτικά οικονομικά κοινωνικά θέματα υγείας και εκπαίδευσης συνταξιοδότησης και θέματα μειονοτήτων στο Βιετνάμ έχουν περιοριστεί σημαντικά.
Σύμφωνα με την Ένωση Γυναικών του Βιετνάμ οι γυναίκες αποτελουν το 50% του πληθυσμού και του εργατικού δυναμικού. Μετρούν 27% των αποθεμάτων του εθνικού εισοδήματος το οποίο είναι το μεγαλύτερο ποσοστό στην Ασία και βρίσκεται στην 18η θέση παγκοσμίως. Το ποσοστό των γυναικών αποφοίτων πανεπιστημίων είναι το 36,24% , και το ποσοστό γυναικών δημοσιογράφων είναι 30%. Στον τομέα των επιχειρήσεων οι γυναίκες που ασχολούνται αποτελούν το 20% του συνολικού αριθμού εκ των οποίων το 25% είναι στον ιδιωτικό τομέα.
Προβλήματα της ισότητας των φύλων στο Βιετνάμκαι οι διέξοδοι
Παρόλο που υπήρξαν πολλά θετικά βήματα στην επίτευξη του στόχου της ισότητας των δύο φύλων έχουν υπάρξει μερικά καυτά θέματα που απασχολούν τις γυναίκες.
Σε γενικό επίπεδο υπάρχει ακόμα μια αντίληψη φυλετικού στερεοτύπου η οπισθοδρομική τάση προτίμησης των ανδρών αντί των γυναικών. Μέχρι τώρα ακόμα πολλές γυναίκες δεν κατανοούν τα δικαιώματά τους. Συνεπώς δεν μπορούν να οδηγηθούν στην αυτονομία τους. Είναι αδύνατο να αλλαχθεί αυτή η ιδέα της φυλετικής διάκρισης μερών του πληθυσμού σε μια νύχτα.
Το Βιετνάμ χρειάζεται να καλλιεργήσει στη συνείδηση του κοινού μέσα από ποικίλα εκπαιδευτικά προγράμματα και κοινωνικές συνεισφορές. Η εκπαίδευση πάνω στην ισότητα των φύλων πρέπει να αρχίσει από την προσχολική ηλικία και τα δημοτικά σχολεία.
Το Βιετνάμ είναι μια πολυπολιτισμική χώρα. Υπάρχουν περίπου 54 εθνικές μειονότητες που ζουν κυρίως σε ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές. Γι αυτό το λόγο η διασφάλιση της ισότητας για τις ξένες γυναίκες παρέχοντας ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση και πρόσβαση σε πηγές πληροφόρησης και εκπαίδευση είναι ακόμα δύσκολη.
Πολλές ξένες οικογένειες και φτωχά νοικοκυριά πρέπει να εργάζονται πολύ σκληρά με χαμηλό εισόδημα. Η βοήθεια πυ παρέχεται για την ισότητα των φύλων, για την μείωση της φτώχειας, όπως και την ανάπτυξη της κοινωνικής δικαιοσύνης και δημοκρατίας είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία. Πολλές επαρχίες στο Βιετνάμ έχουν δώσει μικρά δάνεια για τις γυναίκες για να αναπτυχθεί η οικονομία των οικογενειών, να ενθαρρυνθεί η υποστήριξη ανάμεσά τους. Αυτά τα σχέδια έχουν φέρει θετικά αποτελέσματα μέχρι τώρα και πρέπει να πολλαπλασιαστούν στο μέλλον.
Θύματα γυναίκες και παιδιά από το εμπόριο λευκής σαρκός
Άλλο ένα πρόβλημα είναι η εμπορία γυναικών προς πορνεία. Στο Βιετνάμ θύματα των εγκλημάτων της ανθρώπινης εμπορίας είναι κατά κύριο λόγω γυναίκες και παιδιά ηλικίας 18- 35. Τα οποία είναι χαμηλής μόρφωσης και κάτοικοι αγροτικών περιοχών. Αναζητούν αλλαγές στο οικονομικό και πολιτικό γίγνεσθαι, ενώ έχουν έλλειψη πληροφοριών, γνώσεων και κατανόησης. Συνεπώς εύκολα εξαπατώνται από κύκλους ανθρώπινης εμπορίας και σαφώς μοιραία πολλές από αυτές που παρασύρονται είναι γυναίκες. Εφόσον πολλές χώρες αναφέρονται σε αυτό η ανθρώπινη εμπορία είναι μια σύγχρονη μορφή σκλαβιάς και ένας νέος τύπος παγκοσμίου εμπορίου σκλάβων. Προκαλεί σημαντικά πλήγματα στα θύματα και γενικότερα σε όλη τη γενεά και τα τελευταία χρόνια πολλές Βιετναμέζες έχουν εμπορευθεί προς την Κίνα, την Ταυλάνδη και άλλες χώρες και μόνο ένα μικρό ποσοστό από αυτές μπόρεσε να επιστρέψει στο σπίτι αργότερα. Σήμερα η Βιετναμέζικη κυβέρνηση εφαρμόζει πολλά προληπτικά μέτρα για να επιλύσει αυτό το πρόβλημα όπως το να παρέχει στις νεαρές γυναίκες ικανότητες επιβίωσης, επαγγελματική εκπαίδευση και αρχκή οικονομική υποστήριξη για την οικονομική τους ανάπτυξη. Τον φετινό Ιανουάριο , η κυβέρνηση εξέδωσε μία ρύθμιση στην προσπάθεια για καθοδήγηση των θυμάτων του ανθρώπινου εμπορίου για την επανένταξή τους στην κοινωνία και την σταθεροποίηση των μετέπειτα ζωών τους. Η πολιτεία επίσης ενθαρρύνει τους τοπικούς και ξένους φορείς και οργανισμούς να πάρουν μέρος στην υποστήριξη των θυμάτων ώστε να αποκτήσουν φυσιολογικές ζωές.
Γάμοι με ξένους
Κοντά στο πρόβλημα της εμπορίας είναι και αυτό των εσφαλμένων γάμων μεταξύ Βιετναμέζων γυναικών και ξένων αντρών. Τα τελεύταια χρόνια πολλές Βιετναμέζες περισσότερες απο τις οποίες ειναι χαμηλής μορφώσεως και φτωχές προσπάθησαν να παντρευτούν Ταϊβανέζους και Κορεάτες για καλύτερη ζωή.
Αντίθετα αυτό οδήγησε στην εξαπάτησή τους και την εκμετάλλευσή τους για την σύνταξη ενός νέου είδους σκλαβιάς.Πολλές από αυτές αντιμετωπίζουν φυλετικές διακρίσεις και δεν μπορούν να προσαρμοστούν στις ξένες κοινωνίες. Προσφάτως η κυβέρνηση προσπαθεί να επιτύχει συνεργασία με τις άλλες χώρες όπως η Δημοκρατία της Κορέας για να διαφυλαχθούν τα νόμιμα δικαιώματα των Βιετναμέζων γυναικών σε μη εγχώριους γάμους. Μερικές γραμμές επικοινωνίας θα εγκαθιδρυθούν για να παρέχουν τις απαραίτητες πληροφορίες και τη βοήθεια στις γυναίκες οι οποίες αναζητούν ξένους συζύγους ώστε να ελαχιστοποιήσουν τα αρνητικά αντίκτυπα.
Ο ρόλος και η θέση των Βιετναμέζων γυναικών στην κοινωνία έχει αλλάξει αρκετά τις τελευταίες δεκαετίες.
Από μια πολύ χαμηλή θέση πριν την εθνική ανεξαρτησία, οι Βιετναμέζες είχαν εξασφαλίσει ένα νέο και σημαντικό ρόλο από όλες τις απόψεις στη σύγχρονη ζωή.
Παρέχουν κρίσιμη συνεισφορά στην ανάπτυξη της χώρας όπως επιβεβαίωσε και ο πρόεδρος Χο Τσι Μινχ λέγοντας: "Με τις εγκάρδιες προσπάθειές τους, οι γυναίκες μας μικρές και μεγάλες, έχουν δομήσει και υφάνει τη χώρα του Βιετνάμ ακόμη πιο όμορφη". Το Βιετνάμ συνεργάζεται σήμερα με άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο προκειμένου να δώσει στις γυναίκες τη δυνατότητα να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής.
*Η Pham Bich Huyen είναι καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο του Hanoi τμήμα τέχνης και πολιτισμού
